اولین پایگاه اطلاعات زهر درمانی در جهان
26 نوامبر2015- علاقه ی روز افزون به روشهای زهر درمانی سبب شد دانشمندان دانشگاه کلمبیا اولین کاتولوگ سموم حیوانی شناخته شده و تأثیرات فیزیولوژیک آنرا بر انسان تدوین کنند.
VenomKBمخفف Venom Knowledge Base، خلاصه ای از نتایج حاصل از 5117 مطالعه در استفاده از سموم حیوانات به عنوان مسکن و داروهایی برای درمان بیماریهایی نظیر سرطان، دیابت، چاقی و نارسایی قلبی است.
با تجزیه و تحلیل خودکار 5117 پژوهش، VenomKB توانست 42723 تأثیر را بر بدن انسان مستند کند. هر چند طب مدرن تاکنون تنها از بخش کوچکی از سموم مستند استفاده کرده است، محققان امیدوارند این کاتالوگ بتواند به کشف ترکیبات و درمانهای جدید پزشکی کمک کند.
دکترNicholas Tatonettiمی گوید: با استفاده از این فهرست می توانیم آنچه درباره ی سموم و تأثیرات درمانی آنها می دانیم را ارزیابی کنیم وامکانات ومنابع آن را بررسی نماییم. حال سوال اینست که چگونه می توانیم با استفاده از این پایگاه اطلاعاتی ترکیبات و درمانهایی جدید کشف کنیم؟
دکتر Tatonettiو جوزف رومانو دانشجوی کارشناسی ارشد او به جستجوی سموم با استفاده درمانی در 22 میلیون مقاله ی تحقیقاتی پزشکی پرداختند. آنها دراین فرایند، نتایج 5117 مطالعه ی مرتبط با زهر را بوسیله ی یک جفت الگوریتم کامیپوتری خلاصه کردند و پس از ارجاع متقابل سموم و داروهای ذکر شده تحت نام های متعدد و اصلاح بی نظمی ها در اطلاعات، 42723 تأثیر منحصر به فرد را برای سموم در بدن یافتند. نتایج این تحقیق را درمجله ی Scientific Data منتشر شد.
ظرفیت ترمیمی یک سم به شکل متناقضی با سرعت عمل و تأثیرات کشنده ی آن در طبیعت ارتباط دارد. آنها سموم و زهرها را در بیش از 173 هزار گونه یافتند که در طی میلیونها سال به موادی تکامل یافته و مولکولهایی را هدف قرار می دهند که غالباً در بیماریها نقش دارند.
پروتئین های سمی و پپتیدهای سازنده ی زهرها بروی گیرنده های سلولی و کانالهای سلول که رفتار سلولها را کنترل می کنند، تأثیر می گذارند.
محققان با تقلید یا تغییر نحوه ی عملکرد سموم بروی سلولهای خاصی در انسان توانستند داروهایی را به عنوان مسکن یا برای درمان بیماریها تولید کنند که دارای عوارض جانبی به مراتب کمتری نسبت به داروهای موجود در بازار هستند.
در سال 2013 مجله ی نشنال جئوگرافیک حدود 12 داروی اصلی که حاصل این استراتژی بوده اند را معرفی کرد. یکی از اولین داروها، ماده ی ضد انعقادی بنام Arvinاست که دراواخر دهه ی 60 میلادی تولید شد این کشف حاصل توجه یک پزشک به پروتئین ancordبود که در زهر Malayan pit viperیا افعی چاله دار مالایایی وجود دارد و می تواند از لخته شدن خون درپاها جلوگیری کند.
داروی Byettaکه بطور گسترده برای درمان دیابت نوع 2 بکار می رود از سم exenatideدر بزاق Gila monsterسمی که یک مارمولک بومی در ایالات متحده و مکزیک است، ساخته شده است. یکی دیگر از این داروها bombesinاست که در پوست وزغ سمی شکم آتشین اروپایی یافت می شود و برای اختلالات دستگاه گوارش بکارمی رود. این دارو می تواند به تومورهای عصبی متصل شده و با ایجاد فلورسانس به جراح برای شناسایی لبه های تومور کمک کند.
پنج ترکیب تولید شده توسط حلزون مخروطی سمی در حال بررسی های بالینی هستند، از جمله ziconotideکه نام ژنریک یک ماده ی ضد درد شبیه به مورفین است.
افعی چاله دار مالایایی، وزغ شکم آتشین اروپایی و حلزون مخروطی 18 درصد از 5117 مطالعه ی مرتبط با سموم را که در VenomKBخلاصه شده اند به خود اختصاص داده اند. با این حال حدود 10 میلیون یا بیشتر از گونه های سمی وجود دارند که باید مورد مطالعه قرار گیرند.
پرفسور Takacsسم شناس دانشگاه کلمبیا تخمین زده است که 20 میلیون سم موجود در زهرها هنوز بررسی نشده اند. تاکنون پایگاه اطلاعاتی گسترده ای برای سموم وجود نداشته است و انتظار می رود VenomKBبا گذشت زمان رشد بیشتری کرده و اطلاعات مفیدتری را در اختیار محققان قرار دهد.
پایگاه های اطلاعاتی ترکیبات و تأثیرات بیولوژیکی آنها در سالهای اخیر استفاده شده است که به کشف و ابداع داروهای جدید وهمچنین مشخص شدن مشکلات داروهایی که استفاده می شوند، کمک کرده است . دکتر Tatonettiوهمکارانش با بررسی این پایگاه اطلاعاتی عوارض جانبی داروها، متوجه ی تعامل داروی ضدافسردگی پاروکسیتین (با نام تجاری پاکسیل) با pravastatin(نام تجاری Pravachol) شدند استفاده از این دوترکیب همزمان می تواند قندخون بیماران مبتلا به دیابت را افزایش دهد.
پرفسور Tatonettiو Romanoقصد دارند با کمک پایگاه اطلاعاتی خود تأثیر نمونه ی زهرخشک مار مامبای سیاه مناطق گرمسیر را بروی دردهای مزمن، دیابت و بیماری قلبی آزمایش کنند .
منبع: